Wonderkamer festiviteiten

‘Mijn zoon zou dit nooit doen’ Op 27 mei 2025 werd de documentaire Blauwe ballen en andere verkrachtingsmythes van Sunny Bergman eenmalig vertoond in Cinecitta in Tilburg. Na afloop was er een nagesprek met twee deelnemers en met Inge de Frank, researcher voor de film. Het nagesprek werd geleid door M.Caroline Vos, lid van de Soroptimistenclub Schering en Inslag. Het werd snel duidelijk dat de docu veel had losgemaakt: verontwaardiging, bewustwording, verdriet, boosheid, onbegrip. Waar ging het bijvoorbeeld over? De rol van de politie voor de getroffene Wat kan de politie doen voor de getroffene als zij een melding of aangifte van verkrachting doet? Kalmeren, de tijd nemen en de getroffene het liefst het hele traject laten begeleiden door dezelfde vrouwelijke zedenrechercheur. Ook al is de politie primair gericht op bewijs vinden, toch kan het voor een getroffene een wereld van verschil maken als de politie haar werk met empathie, geduld en uitleg uitvoert. Eén getroffene/deelnemer aan de documentaire vertelde bijvoorbeeld dat ze het doen van de aangifte verschrikkelijk vond. Het voelde alsof ze weer opnieuw werd verkracht door de in haar ogen vernederende lichamelijke onderzoeken en de ellenlange verhoren. Weer had ze geen controle... Wat kunnen familie en vrienden doen? Het allerbelangrijkste: onbevooroordeeld luisteren en niet onderbreken. Verder: erken dat het erg is dat dit de getroffene is overkomen. Ga niet doorvragen maar laat de getroffene in haar waarde. Geef aan dat je er voor de getroffene bent. En heel belangrijk: praat de getroffene geen schuldgevoel aan als ze om wat voor reden dan ook besluit om geen aangifte te gaan doen. En hoe zit het met de mannen? De aanwezige (jonge) mannen vertelden soms te worstelen met het begrip ‘consent’. Hoe geef je je grenzen aan? Hoe verken je die? Antwoord: samen. De term ‘handelingsverlegenheid’ viel: wees niet verlegen om elkaar te vragen wat mag en wat niet. Iedereen moet leren om zijn grenzen aan te geven zonder zich daar schuldig over te voelen. Sommige aanwezige mannen worstelden ook met hun eigen rol in het aanspreken van anderen. Begin met kleine stappen, was het advies. Als iemand een grapje maakt waarvan jij eigenlijk vindt dat dit niet kan, zeg dat dan. Wie moet het gesprek hierover voeren? Vaak wordt gezegd dat seksuele opvoeding in het lespakket van scholen hoort. Maar (zo bleek uit een reactie van de zaal): voor scholen is dit deels ook nieuw. Voor docenten is dit niet altijd makkelijk. Kijk maar naar de maatschappelijke discussie rondom het programma Lentekriebels. En ligt er niet ook een grote verantwoordelijkheid voor de groep mannen ouder dan deze jongens: hun vaders, ooms, broers? Toch hebben zij ook moeite om op te boksen tegen de offline en vooral ook online wereld van deze jongens. De trieste noodzaak van deze documentaire De discussie over seksueel grensoverschrijdend gedrag wordt al decennia lang gevoerd. In de jaren 70 was het devies al: nee = nee. Het lijkt wel of er niets is veranderd. Juist daarom moeten we ons blijven uitspreken: tegen grensoverschrijdende grappen, tegen de Andrew Tates van deze wereld, en de frames, de taal en de woorden die bijvoorbeeld in de media gebruikt worden. Tegen een advocaat die vindt dat vooral de vrouw weerbaarder moet worden. Verkrachting gaat vaak niet over seks maar over macht en machtsverhoudingen. Daar niet bij stilstaan, houdt de verkrachtingsmythes ook in stand. Het nagesprek toonde aan hoe nodig, nuttig en krachtig deze documentaire van Sunny Bergman is.